Հանրագիտարան >> Հայոց պատմության հանրագիտարան >> Հայ քանդակագործությունը և որմնանկարչությունը զարգացած ավատատիրության շրջանում

  Հայ քանդակագործությունը և որմնանկարչությունը զարգացած ավատատիրության շրջանում: Այս ժամանակաշրջանում ճարտարապետական արվեստի հետ ներդաշնակ զարգանում են նաև քանդակագործությունն ու որմնանկարչությունը:
 Քանդակագործության վերելքին նպաստեցին ճարտարապետական հուշարձանների դեկորատիվ հարդարման ավանդույթի ձևավորումը և խաչքարային արվեստի ծաղկումը: Լայն տարածում են ստանում կրոնական ու աշխարհիկ թեմաներով պատկերաքանդակները (Աղթամար), եկեղեցիների պատվիրատուների՝ կտիտորների քանդակները (Հաղպատ, Սանահին): Քանդակագործական արվեստի իսկական գլուխգործոցներ են XIII-XIV դդ. խաչքարերը: Գեղարվեստական փորագրության կատարելությամբ առանձնանում են քանդակագործներ Պողոսի և Մոմիկի կերտած խաչքարերը (Գոշավանք, Նորավանք):Նորավանք

 Ճարտարապետությանը ավելի սերտ էր կապված որմնանկարչությունը: Հայկական եկեղեցիներում, ի տարբերություն բյուզանդականի, ներքին մակերեսները այնքան լավ էին մշակվում, որ գրեթե վերանում էր պատերը ծեփով ու ապա որմնանկարներով ծածկելու կարիքը: Հայկական տաճարները ներքին տարածության պարզության ու ճարտարապետական կատարյալ լուծումների շնորհիվ լրացուցիչ հարդարանքի անհրաժեշտություն չունեին: Ուստի հայկական որմնանկարչությունը մեզ չի հասել մեծաթիվ նմուշներով, բայց փոխարենը՝ պահպանված օրինակները աչքի են ընկնում բարձր արվեստով; Քրիստոնեական Արևելքի միջնադարյան արվեստի պատմության մեջ որոշակի տեղն են գրավում Աղթամարի, Տաթևի հազվագյուտ որմնանկարները, որոնք թվագրվում են X դարով: XII-XIV դդ. հայկական որմնանկարչությունը զարգացում է ապրում Անիում (Տիգրան Հոնենցի եկեղեցի), Զաքարյան և Մահկանաբերդցի իշխանների հովանավորությունը վայելող հոգևոր կենտրոններում:
 
                                                                                                     Մարգարյան Հ.
 
 
 
Տես նաև՝
 
 
 
 
 
 
 
ՀՀ, ք. Երևան,
Ալեք Մանուկյան 1,
ԵՊՀ 2-րդ մասնաշենք,
5-րդ հարկ,
Հեռ.` + 37460 71-00-92
Էլ-փոստ` info@armin.am

Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Կայքի նյութերի մասնակի կամ ամբողջական օգտագործման, մեջբերումների կատարման դեպքում հղումը պարտադիր է` www.historyofarmenia.am